Nguyên nhân vì đâu mà tiểu đường tăng cao?

• Lượng đường trong máu cao
• Lượng đường trong nước tiểu cao
• Đi tiểu thường xuyên
• Hay khát nước
• Một số triệu chứng khác như: cảm thấy mệt mỏi, yếu ớt, sụt cân, mờ mắt,…

Một lưu ý quan trọng trong việc theo dõi bệnh tiểu đường là hãy kiểm tra đường huyết thường xuyên. Hãy hỏi bác sĩ về khoảng thời gian cần kiểm tra định kỳ và mức độ lượng đường trong máu hợp lý.

Việc kiểm tra máu và có cách xử trí tăng đường huyết sớm sẽ góp phần giúp bạn tránh được các vấn đề liên quan đến bệnh tăng đường huyết.

Nguyên nhân vì đâu mà tiểu đường tăng cao

Glucose là một chất cần thiết cho cơ thể có trong các thực phẩm ăn hàng ngày, đóng vai trò là nguồn năng lượng cho các tế bào và được dự trữ trong gan tạo thành glycogen. Khi biếng ăn, lượng glucose trong máu sẽ hạ thấp, khiến gan sẽ ly giải những phân tử glycogen thành glucose để cân bằng lại lượng đường trong máu.

Nhờ đó máu sẽ vận chuyển glucose đến các mô giúp hấp thụ glucose để cung cấp năng lượng cho các tế bào. Tuy nhiên, trong trường hợp các tế bào không hấp thụ glucose một cách trực tiếp mà cần đến sự hỗ trợ của insulin (hormone sản xuất bởi tuyến tụy) sẽ khiến glucose được hấp thụ vào tế bào, giảm nồng độ glucose trong máu. Lâu dần sẽ khiến đường huyết giảm, đồng thời khi đó tuyến tụy cũng giảm sản xuất insulin.

Có thể thấy, quá trình trao đổi chất bất thường sẽ khiến glucose không thể đi vào tế bào và cung cấp năng lượng cho cơ thể, kết quả là lượng đường vẫn còn tồn đọng trong máu. Sự mất cân bằng này tích lũy kéo dài qua thời gian sẽ khiến lượng đường trong máu tăng cao.

Thói quen sinh hoạt không lành mạnh là nguyên nhân chính dẫn đến lượng đường trong máu cao ở những bệnh nhân không mắc bệnh tiểu đường. Đặc biệt là chế độ ăn uống nghèo nàn, thiếu hoạt động thể chất được xem là yếu tố khiến đường huyết trong máu tăng cao. Ngoài ra, căng thẳng hay thói quen ngủ ít cũng là một nguyên nhân trong vấn đề này.

Các loại bệnh tiểu đường thường gặp

• Đái tháo đường tuýp 1 chiếm 10% trong tổng số người mắc bệnh đái tháo đường. Bệnh xuất hiện chủ yếu ở trẻ em hoặc người trẻ nên có tên gọi khác là bệnh đái tháo đường vị thành niên. Tuy nhiên, bệnh cũng có thể khởi phát ở mọi lứa tuổi. Trong các nguyên nhân gây bệnh, 95% trường hợp do cơ chế tự miễn (hệ miễn dịch tấn công nhầm và phá hủy các tế bào có nhiệm vụ sản xuất insulin ở tuyến tụy). Người bệnh phải phụ thuộc nguồn insulin từ bên ngoài đưa vào và phải tiêm insulin suốt đời.

• Đái tháo đường tuýp 2 xảy ra do tuyến tụy tiết ra ít insulin hoặc tiết ra đủ nhưng các tế bào trong cơ thể không sử dụng hiệu quả (còn gọi là đề kháng insulin). Bệnh xuất hiện chủ yếu ở tuổi trung niên đến lớn tuổi nhưng ngày càng có nhiều người trẻ mắc bệnh. 
• Đái tháo đường thai kỳ xảy ra trong quá trình mang thai, nhau thai sẽ tạo ra các hormon nữ như estrogen, progesterone, tác động vào các thụ thể insulin ở trên tế bào đích, làm tăng đề kháng insulin. Tuy nhiên, khi tuyến tụy không thể sản xuất đủ lượng insulin cần thiết để vượt qua sức đề kháng này sẽ dẫn đến tích tụ đường trong máu, dẫn đến đái tháo đường trong suốt thai kỳ. Dù đái tháo đường thai kỳ sẽ hết ngay khi sinh con, sản phụ cần được điều trị hiệu quả trong suốt thời gian mang thai để tránh các tác động xấu ảnh hưởng đến cả mẹ và bé.

Điều trị đái tháo đường

• Chế độ ăn và tập thể dục

• Đối với type 1 DM, insulin

• Đối với đái tháo đường type 2, thuốc hạ huyết áp đường uống, thuốc chủ vận thụ thể peptide-1 giống glucagon (GLP-1) dạng tiêm, insulin hoặc phối hợp

• Để phòng tránh biến chứng, thường điều trị với ức chế hệ renin-angiotensin-aldosterone (ức chế ACE or chẹn thụ thể angiotensin II), statins, và aspirin

Các yếu tố chính của điều trị cho tất cả bệnh nhân là giáo dục bệnh nhân, ăn kiêng, tập thể dục, giảm cân và theo dõi kiểm soát đường huyết. Bệnh nhân bị đái tháo đường type 1 cần insulin. Một số bệnh nhân đái tháo đường type 2 có thể tránh hoặc ngưng điều trị thuốc nếu họ có khả năng duy trì glucose huyết tương với chế độ ăn và luyện tập.

Bệnh nhân rối loạn điều hòa glucose nên được tư vấn điều chỉnh những nguy cơ phát triển đái tháo đường và tầm quan trong của thay đổi lối sống để phòng tránh đái tháo đường. Họ nên được theo dõi cẩn thận để phát hiện triệu chứng của đái tháo đường hoặc tăng glucose huyết tương. Khoảng thời gian theo dõi lý tưởng chưa được xác định, nhưng kiểm tra hàng năm hoặc hai năm có thể thích hợp.

Nhiều loại thuốc khác nhau đã được đánh giá để ngăn ngừa bệnh tiểu đường. Metformin an toàn và tiết kiệm chi phí và có bằng chứng mạnh nhất về việc ngăn ngừa bệnh tiểu đường. Thuốc này có thể được cân nhắc nếu chế độ ăn uống và lối sống không thành công, đặc biệt là ở những bệnh nhân có nguy cơ phát triển bệnh tiểu đường cao nhất (BMI ≥ 35 hoặc tiền sử tiểu đường thai kỳ).

Lưu ý trong ăn uống 

Người bệnh tiểu đường nên ăn gì và không nên ăn gì cần tuân theo sự tư vấn, chỉ định nhất định của bác sĩ. Bên cạnh đó cần biết và nắm rõ các nguyên tắc để tránh đường huyết tăng, ngăn chặn và làm chậm các biến chứng của bệnh tiểu đường:

• Chia khẩu phần ăn thành nhiều bữa trong ngày để tránh tình trạng đường huyết tăng đột ngột.
• Ăn uống điều độ, đúng giờ, không nên để tình trạng quá đói, hoặc quá no.
• Không nên thay đổi quá nhanh và quá nhiều cơ cấu và khối lượng các bữa ăn hàng ngày.
• Cần vận động sau khi ăn, tránh nằm, ngồi một chỗ sau ăn, dành thời gian tập luyện thể dục thể thao để đảm bảo sức khỏe, hỗ trợ điều trị bệnh tiểu đường.