BsKhánh -BV Hữu nghị Việt Đức chia sẻ kiến thức về bệnh ung thư

Anh chị có biết không? Ung thư vú là kẻ “giết người” đứng số 1 ở nữ giới trong nhóm bệnh lý ung thư. Một thực tế ngang trái hiện nay đó là việc dự phòng & phát hiện sớm ung thư vú vô cùng đơn giản tuy nhiên sự hiểu biết cũng như cả sự quan tâm của chị em đến “kẻ giết người thầm lặng” này lại chưa tương xứng. Mấy ai trong số các chị tạo thói quen đi khám & siêu âm vú mỗi 6 tháng 1 lần, mấy ai trong các chị biết rằng ung thư vú có mang yêu tố di truyền tương đối rõ ràng, và hiện nay các nước phát triển đã sàng lọc sớm ung thư vú bằng công nghệ gene. Thêm nữa, chúng ta đã biết phải lưu ý những gì trong cuộc sống hằng ngày để dự phòng không cho ung thứ vú…gọi tên mình hay chưa? Bài viết ngắn gọn dưới đây mong muốn gửi đến các Mẹ & các Chị những thông tin cơ bản trên, Bs xin 5 phút quý giá của anh chị nhé!

Ung thư vú cũng giống như rất nhiều ung thư khác, luôn có những yếu tố nguy cơ liên quan. Và nhiều nghiên cứu ở trung tâm y tế Mayoclinic cho thấy, nếu chúng ta thay đổi lối sống có thể làm giảm nguy cơ ung thư vú, thậm chí ngay cả ở những phụ nữ có nguy cơ cao. Những nguy cơ đó bao gồm:

1. Uống rượu: Càng uống nhiều rượu, nguy cơ mắc ung thư vú càng cao => Khuyến cáo chung: Tốt nhất là phụ nữ không nên uống rượu, dù chỉ là lượng nhỏ 1 ly mỗi ngày.

2. Hút thuốc lá: Đã có rất nhiều bằng chứng cho thấy mối liên hệ giữa hút thuốc và nguy cơ ung thư vú, đặc biệt là ở phụ nữ tiền mãn kinh, anh chị ạ.

3. Tăng cân-béo phì: Thừa cân béo phì làm tăng nguy cơ ung thư vú. Điều này đặc biệt đúng nếu béo phì xảy ra sau tuổi thanh niên, đặc biệt là sau khi mãn kinh.

4. Ăn uống thiếu khoa học: Một chế độ ăn uống lành mạnh có thể làm giảm nguy cơ mắc một số loại ung thư, cũng như bệnh tiểu đường, bệnh tim và đột quỵ. Ví dụ, phụ nữ ăn chế độ ăn Địa Trung Hải có bổ sung dầu ô liu và các loại hạt hỗn hợp có thể giảm nguy cơ ung thư vú. Chế độ ăn Địa Trung Hải tập trung chủ yếu vào các thực phẩm có nguồn gốc thực vật, như trái cây và rau quả, ngũ cốc nguyên hạt, các loại đậu, các loại hạt và ăn cá thay vì thịt đỏ. Bài viết chi tiết về ăn uống, anh chị có thể tìm đọc lại website: https://phauthuatcotsong.vn hoặc trên fanpage “Cột sống khoẻ” hoặc trên dòng thời gian của Facebook Bs nhé!

5. Lười vận động thể chất và stress kéo dài: Hoạt động thể chất có thể giúp chúng ta duy trì cân nặng khỏe mạnh và giảm stress, giúp ngăn ngừa ung thư vú. Hầu hết những người trưởng thành khỏe mạnh nên vận động ít nhất 150 phút mỗi tuần cường độ nhẹ đến vừa như đi bộ, chạy bộ, đạp xe, yoga, bơi, múa… cộng với tập luyện sức mạnh ít nhất hai lần một tuần. Cân bằng trong cuộc sống cũng vô cùng quan trọng, anh chị ạ. Bs nhận thấy nhiều người hiện nay đang bị cuốn đi theo cuộc sống vội vã, chẳng có cho mình & gia đình 1 phút thảnh thơi hoặc chỉ để nhìn lại chính mình 1 chút thôi. Điều gì là quan trọng nhất trong cuộc sống này của anh chị? Anh chị suy nghĩ thật kỹ và tự trả lời với chính mình nhé, anh chị sẽ nhận ra được điều gì là ý nghĩa nhất với chính đời mình.

6. Không cho con bú hoặc cai sữa quá sớm: Cho con bú đóng một vai trò trong phòng ngừa ung thư vú. Các chị cho con bú càng lâu, tác dụng bảo vệ và dự phòng ung thư vú càng lớn.

7. Sử dụng hóc-môn nội tiết: Liệu pháp hormone kết hợp sử dụng trên 3-> 5 năm làm tăng nguy cơ ung thư vú. Nếu các chị đang dùng liệu pháp hormone cho các triệu chứng mãn kinh, hãy hỏi bác sĩ về các lựa chọn khác vì các chị có thể kiểm soát các triệu chứng của mình bằng các liệu pháp và thuốc điều trị không có nội tiết tố. Nếu các chị quyết định lựa chọn vì lợi ích của liệu pháp hormon ngắn hạn lớn hơn các rủi ro, hãy sử dụng liều thấp nhất có hiệu quả và tiếp tục nhờ bác sĩ theo dõi thời gian bạn sử dụng hormone.

8. Tiếp xúc với bức xạ và ô nhiễm môi trường. Những thăm dò hình ảnh như như chụp cắt lớp vi tính, chụp xquang, chụp PET-CT hoặc những thăm dò sử dụng liều cao phóng xạ luôn làm tăng nguy cơ ung thư vú, đặc biệt ở trẻ em gái. Một số nghiên cứu gần đây cho thấy có mối liên hệ giữa ung thư vú với phơi nhiễm tích lũy bức xạ trong suốt cuộc đời. Chúng ta chỉ thực hiện những thăm dò này khi thực sự cần thiết hoặc theo chỉ định của bác sĩ, anh chị nhé!

9. Tự khám & đi khám sức khoẻ, kiểm tra vú định kỳ: Đây là yếu tố vô cùng quan trọng. Bất cứ khối u nào cũng luôn cần thời gian hình thành và phát triển. Hơn nữa trong ung thư, việc phát hiện sớm giúp tiên lượng khả quan hơn rất nhiều. Nếu các chị nhận thấy bất kỳ thay đổi nào ở ngực, chẳng hạn như một khối u mới hoặc thay đổi trên da, hãy tham khảo ý kiến bác sĩ. Các chị hãy tự khám vú cho mình mỗi ngày lúc tắm nhé, cách khám thế nào các chị tìm hiểu trên internet hướng dẫn rất chi tiết. Các chị cũng nên: Khám vú mỗi 6 tháng -> 1 năm 1 lần bắt đầu ở tuổi 25. Chụp X- quang tuyến vú một lần mỗi năm bắt đầu ở tuổi 30 hoặc có thể sớm hơn nếu có nguy cơ cao hoặc có yếu tố gia đình và cân nhắc chụp cộng hưởng từ vú, sinh thiết nếu có chỉ định của bác sĩ.

10. Chủ động đi sàng lọc bằng công nghệ gen khi thấy mình có nguy cơ:
Khoảng 5 -> 10 % người bệnh bị ung thư vú là do đột biến gen. Đột biến ở hai gen chính BRCA1 & BRCA2 là nguyên nhân thường gặp của ung thư vú và ung thư buồng trứng. Những đột biến này làm tăng nguy cơ bị ung thư vú, ung thư buồng trứng cũng như các bệnh ung thư khác. Người ta ước tính nguy cơ suốt đời (đến 70 tuổi) của ung thư vú là từ 55% đến 70% đối với BRCA1 và 45% đến 70% đối với BRCA2. Điều này có nghĩa là trong một nhóm gồm 100 phụ nữ có đột biến gen BRCA1, từ 55 đến 70 phụ nữ sẽ bị ung thư vú trong cuộc đời của họ. Nguy cơ mắc ung thư buồng trứng là khoảng 40% đến 45% đối với BRCA1 và 15% đến 20% đối với BRCA2. Vậy nên nếu các chị thấy mình có nguy cơ (như Bs liệt kê ở trên hoặc trong gia đình họ hàng huyết thống có người bị ung thư vú, ung thư buồng trưng, ung thư tuyến tuỵ) hoặc thậm chí nếu các chị có điều kiện, Bs khuyên nên đến những trung tâm gen-di truyền để được tư vấn chi tiết, các chị nhé! Ở khu vực Hà Nội, các chị có thể tham khảo tại các địa chỉ như trung tâm gen-di truyền trường đại học Y khoa Hà Nội, trung tâm gen-di truyền đại học Quốc Gia, Bv quốc tế Vinmec…

Trên đây là những điều liên quan đến ung thư vú Bs mong muốn gửi đến các Mẹ các Chị, rất mong mọi người đón nhận & chia sẽ nếu thấy ít nhiều giá trị.

Trân trọng anh chị!

BsKhánh, phẫu thuật viên khoa phẫu thuật cột sống
BV Hữu nghị Việt Đức.