Tìm hiểu về tuyến tụy: chức năng, cách phòng bệnh tuyến tụy qua bài HIỂU VỀ TUYẾN TỤY- ĐẢM BẢO AI ĐỌC CŨNG HIỂU. Bài của FB của BS. Khanh ( Anh Ba Sài Gòn). Nếu cơ thể chúng ta được ví như một toà lâu đài rộng lớn và phức tạp về kiến trúc thì TUYẾN TUỴ như một lão quản gia trung thành và cần mẫn. Tuyến Tuỵ là một phần của hệ tiêu hóa và hệ thống nội tiết.
Tuyến Tuỵ của chúng ta có kích thước hết sức khiêm tốn (tầm hơn 15cm) hình chữ nhật và cong cong giống chữ J. Nó như một hệ thống ống dẫn thần kỳ để ổn định sức khoẻ, nó đa năng ở chỗ vừa là tuyến nội tiết và ngoại tiết (tức là vừa phụ trách đối nội, vừa phụ trách đối ngoại)
Tuỵ nằm ở khu vực dưới xương sườn. Với chức năng “quản gia” của mình, Mr Tuỵ dành cả tuổi thanh xuân để kiểm soát nồng độ ĐƯỜNG trong cơ thể tránh quá cao hoặc quá thấp. Mặt khác, tuỵ sinh ra một chất đặc biệt để lấy dinh dưỡng trong đống thức ăn chúng ta nuốt vào (đãi cát tìm vàng) – nhằm giữ cơ thể chúng ta luôn trong trạng thái cân bằng, khoẻ mạnh.
Chính vì chức năng đặc thù là tách dinh dưỡng từ thức ăn nên Tuỵ được tạo hoá bố trí nằm ngay đằng sau dạ dày. Tuỵ hỗ trợ tiêu hoá bằng cách tiết ra một loại chất lỏng diệu kỳ với thành phần là: Nước, Natri HydroCacbonat (NaHCO3) và Enzim tiêu hoá.
Chiến thuật trận đánh cướp dinh dưỡng từ thức ăn như sau: NaHCO3 sẽ đánh tiên phong làm Axit trong bao tử được trung hoà, mở đường cho quân Enzim đổ bộ với liên quân thiện chiến được phân công trách nhiệm rất rõ ràng – trong liên quân này có thằng Lipase phân giải các chất béo, thằng Protease phân giải Protein và thằng Amylase phân giải CacbonHydrat tạo ra đường… “Chiến lợi phẩm” thu được sẽ hấp thụ vào máu vận chuyển nuôi cơ thể.
Nói đến đây đã thấy Mr Tuỵ vĩ đại cỡ nào, nhưng cần nói thêm đó mới chỉ là 1 chức năng cơ bản của Tuỵ. Nghe Anh Ba kể tiếp về huyền thoại Tuỵ nè.
Khi trận đánh bên trên diễn ra, Tuỵ còn có một nhiệm vụ tối quan trọng khác đó là CÂN BẰNG lượng đường trong máu. Để làm được điều này, “Quản gia” Tuỵ sử dụng 2 hoocmon có tên: Insulin và Glucagon, 2 đồng chí này được sinh ra từ một gia đình tế bào đặc biệt nhà nho nghèo yêu nước có tên là TIỂU ĐẢO TUỴ.
Vì sao phải cân bằng ĐƯỜNG? Dân hỏi thì bộ trưởng trả lời luôn: Quá nhiều hay quá ít nồng độ đường trong máu đều nguy hiểm đến tính mạng. Nên Mr Tuỵ luôn luôn sống trong tình trạng cảnh giác cao độ với thằng ĐƯỜNG này.
Khi chúng mình ăn một bữa tiệc linh đình thì đường trong máu tất yếu tăng cao, để xử lý tình huống này thì Tuỵ cho đồng chí Insulin (đã nói ở trên) ra tay nhằm đưa đường thừa trong máu vào các tế bào nơi được tiêu thụ hoặc dự trữ xài sau. Sau khi Insulin nhốt đường về nơi an toàn thì Insulin đã liên lạc với Gan để bảo “Gan ơi, đường nhiều rồi mày đừng sản xuất nữaaaaaaa”. Cơ thể an toàn.
Khi đường huyết thấp thì sao? Thì Tuỵ điều động đồng chí Glucagon ra tay chứ sao, Glucagon mở cửa các trại giam ở tế bào để đưa đường quay về với máu.
Nói đến đây, chúng mình có thể hình dung sự hài hoà, nhịp nhàng và cân bằng của 2 đồng chí Insulin vs Glucagon quyết định sự tồn vong của cơ thể. Tuỵ mạnh khoẻ thì sự cân bằng này được giữ vững, Tuỵ tự chuyển hoá, tự diễn biến thì mất công bằng trong phân bổ 2 đồng chí này, nghĩa là sự cân bằng lành mạnh bị phá huỷ. Isulin giảm hoặc mất hẳn khi ấy TIỂU ĐƯỜNG xuất hiện (toát mẹ mồ hôi chưa?), đường sinh ra thường xuyên trong máu mà không có Insulin bắt nhốt chúng sẽ làm cứng mạch máu, dẫn đến đau tim, nát thận, đột quỵ… đó là lý do người tiểu đường luôn có chỉ số Glucagon cao hơn. Cơ thể lúc này bị rối loạn trong việc hấp thụ chất.
Viêm tụy cấp thường xảy ra sau một bữa ăn thịnh soạn hoặc uống nhiều rượu. Người bệnh sẽ có cảm giác đau bụng rất dữ dội và ói liên tục. Viêm tụy mạn ngược lại diễn ra trong âm thầm, người bệnh chỉ thỉnh thoảng thấy đầy bụng, khó tiêu. Cái nào cũng nguy hiểm.
NHƯNG, “quản gia” vẫn chỉ là “quản gia”, vĩnh viễn “quản gia” không thể là chủ nhà vì vậy việc giữ gìn sức khoẻ không phải là việc riêng của Mr Tuỵ tội nghiệp, mà nằm ở ý thức ăn uống của chúng mình. Một lời khuyên vô cùng cũ rích đó là chế độ ăn lành mạnh, ít đường, ít chất béo, hạn chế tối đa bia rượu và UỐNG NHIỀU NƯỚC.
Các anh chị phần nào đã hình dung Tuỵ quan trọng nhưng vô cùng mỏng manh dễ vỡ.
PS: ngày xưa đi học bao giờ cũng bị hút hồn từ đầu tiết đến cuối tiết với những bài giảng kiểu này.
Nguồn: FB của BS. Khanh ( Anh Ba Sài Gòn)
