Chúng ta thường nghĩ nuôi dạy con là quá trình uốn nắn, là sửa chữa những điều “chưa đúng” ở con.
Nhưng thực ra, điều đầu tiên cần thay đổi… không phải là con, mà là cách chúng ta nhìn con theo đúng cách con phát triển.
Dưới đây là 5 điều giúp bạn học cách hiểu con:
1. CƠ THỂ TRẺ CHƯA ĐỦ SỨC ĐỂ NGỒI YÊN LÂU.
Cơ thể có hai nhóm cơ:
– Cơ nhanh giúp bùng nổ năng lượng (chạy nhảy, leo trèo)
– Cơ chậm giúp duy trì tư thế (ngồi thẳng, giữ im)
Trẻ nhỏ thường chưa phát triển đủ “cơ chậm” để giữ tư thế ổn định lâu.
Khi mỏi, trẻ không thể ngồi tiếp – và phải cựa quậy, xoay người, rướn, bò hoặc đứng dậy.
👉 Đây không phải là “thiếu tập trung” – mà là cơ thể con đang lên tiếng.
Giải pháp là hỗ trợ phát triển cơ lõi, chứ không phải la mắng hay ép buộc.
2. NÃO TRẺ CHƯA THỂ “TẮT BỚT” NHỮNG ÂM THANH, HÌNH ẢNH XUNG QUANH.
Người lớn có khả năng lọc thông tin: tập trung vào tiếng cô giáo, bỏ qua tiếng quạt hay ánh đèn.
Nhưng trẻ em thì chưa có bộ lọc đó mạnh mẽ như người lớn.
Kết quả là: mọi thứ trong phòng học đều “ồn ào” với con – từ tiếng bút rơi, quạt chạy, bạn nói chuyện, đến tiếng dép lẹp kẹp.
👉 Trẻ không cố ý mất tập trung. Trẻ bị não “gọi dậy” bởi quá nhiều tín hiệu cùng lúc.
3. HỆ TIỀN ĐÌNH (GIỮ THĂNG BẰNG – ĐIỀU CHỈNH CHUYỂN ĐỘNG) CỦA TRẺ CẦN ĐƯỢC KÍCH HOẠT.
Trẻ lắc lư, lăn tròn, nhảy liên tục?
Có thể vì hệ tiền đình đang “đói” cảm giác. Cơ thể trẻ cần chuyển động để cảm thấy ổn định.
Tương tự như người lớn cần cà phê để tỉnh táo, có những trẻ cần chuyển động để não hoạt động đúng.
👉 Việc cấm trẻ ngọ nguậy có thể làm giảm khả năng tiếp nhận thông tin, chứ không làm tăng tập trung.
4. HỆ CẢM NHẬN BẢN THỂ (PROPRIOCEPTION) CHƯA ĐỦ “TÍN HIỆU”.
Đây là hệ thống giúp trẻ cảm nhận cơ thể mình trong không gian: đứng thẳng, ngồi ngay ngắn, không va vào người khác.
Nếu hệ này yếu, trẻ sẽ thường xuyên:
– Chạm, đụng, xoa, nhấn, vặn, gõ
– Tựa vào người bạn khi đọc sách, vò áo, nhảy lên nhảy xuống
👉 Những hành vi này không phải là “quậy phá”, mà là tín hiệu trẻ đang tìm cách kết nối giữa cơ thể và não.
Các hoạt động vận động nặng, có kháng lực, sẽ giúp trẻ cảm thấy “có cơ thể” và ổn định hơn.
5. ĐÔI KHI LÀ TẤT CẢ NHỮNG ĐIỀU TRÊN – HOẶC CHỈ ĐƠN GIẢN LÀ… CON ĐANG MỆT.
Hãy nhớ: trẻ cũng có những ngày không thể ngồi yên chỉ vì buồn ngủ, đói, lo lắng, hoặc vui quá mức.
Giống như người lớn thôi – đâu phải lúc nào ta cũng tập trung được đâu?
👉 Vấn đề không nằm ở việc trẻ không ngồi yên, mà ở chỗ:
Ta có hiểu tại sao con không ngồi yên hay không.
