Canxi rất cần thiết cho sự phát triển của xương trong suốt cuộc đời. Đôi lúc, bạn sẽ cần sử dụng sản phẩm bổ sung khoáng chất này cho cơ thể và không phải ai cũng biết uống canxi lúc nào thì mang lại hiệu quả cao.
Các chuyên gia đều cho rằng cách tốt nhất để bổ sung canxi hay các chất cần thiết cho cơ thể là thông qua chế độ ăn uống tự nhiên. Tuy nhiên, một số người có thể không biết cách bổ sung hoặc không đáp ứng đủ nhu cầu canxi cần tiêu thụ hàng ngày từ chế độ ăn. Hãy cũng Isuckhoe tìm hiểu xem Canxi là gì? Canxi có lợi như nào? Nên uống vào thời điểm nào?
Nội dung bài viết:
Canxi là gì? Canxi có lợi như nào với cơ thể con người?
Canxi là gì?
Canxi là một loại khoáng chất có vai trò rất quan trọng trong cơ thể người. Trong cơ thể Canxi chiếm 1,5 – 2% trọng lượng cơ thể người, 99% lượng canxi tồn tại trong xương, răng, móng và 1% trong máu. Canxi kết hợp với phospho là thành phần cấu tạo cơ bản của xương và răng, làm cho xương và răng chắc khỏe.
Canxi tồn tại trong cơ thể dưới hai dạng:
Canxi trong xương: cấu tạo thành phần hoá học của xương bao gồm: 25% nước, 20% protein, 5% lipit, một lượng nhỏ glycosaminoglycan và gần 50% là chất khoáng, trong đó hầu hết chất khoáng là muối canxi.
Canxi ngoài xương: Lượng canxi trong dịch ngoài tế bào và tổ chức mềm ở người bình thường không quá 10 g. Canxi ngoài xương cần thiết cho các hoạt động thần kinh cơ và quá trình đông máu.
Canxi có lợi như nào với cơ thể?
Canxi là một khoáng chất giữ vai trò quan trọng trong cơ thể con người .Trong cơ thể người, thành phần cơ bản cấu tạo nên xương và răng là canxi kết hợp với phospho, làm cho xương và răng chắc khỏe. Ngoài ra, canxi còn cần cho quá trình hoạt động của thần kinh cơ, hoạt động của tim, chuyển hoá của thế bào và quá trình đông máu.
Đối với người lớn
- Canxi giúp xương chắc khỏe, phòng ngừa những bệnh loãng xương, giảm tình trạng đau nhức và khó khăn trong vận động, làm nhanh lành các vết nứt gãy trên xương.
- Canxi còn cần thiết cho hoạt động của tim. Nếu cơ thể thiếu canxi kéo dài, cơ tim sẽ co bóp yếu, khi làm việc dễ mệt và hay vã mồ hôi.
- Ngoài ra, canxi có vai trò quan trọng đối với hệ thần kinh. Ở người già thiếu canxi dễ bị suy nhược thần kinh, trí nhớ kém, tinh thần không ổn định, đau đầu,…
Đối với trẻ em
- Nhờ có canxi sẽ giúp trẻ cao lớn, tăng cường cho khả năng miễn dịch và tiêu diệt các loại vi khuẩn gây bệnh khi chúng xâm nhập vào cơ thể.
- Với những trẻ thiếu canxi, trẻ sẽ chậm lớn, xương nhỏ và yếu dễ dẫn đến bệnh còi xương, chất lượng răng kém, dễ sâu và răng mọc không đều.
- Bên cạnh đó, canxi rất quan trọng với hệ thần kinh của trẻ em, những trẻ bị thiếu canxi thường có biểu hiện khóc đêm, hay giật mình và dễ nổi cáu
Nhu cầu
Nhu cầu canxi của cơ thể được xác định dựa vào mối tương quan với Phospho. Đối với mọi lứa tuổi, tỷ số Ca/P mong muốn là tối thiểu là > 0,8, tuy nhiên tỷ số này tốt nhất là 1-1,5, đặc biệt đối với trẻ em. Nhu cầu dinh dưỡng khuyến nghị về canxi (mg/ngày) theo tuổi, giới và tình trạng sinh lý như sau:
Các vấn đề thường gặp
Canxi là một khoáng chất đóng vai trò quan trọng trong cơ thể con người. Khi thiếu hoặc thừa canxi đều có thể gây ra những bệnh lý phức tạp.
Thiếu canxi
Có thể do lượng ăn vào không đủ hoặc do hấp thu từ đường ruột kém gây ra tình trạng thiếu canxi. Khi cơ thể bị thiếu canxi mạn tính, để duy trì nồng độ canxi trong máu cơ thể sẽ tự huy động canxi từ trong xương ra, do đó ảnh hưởng đến sức khỏe của xương. Chính vì vậy việc thiếu hụt canxi mạn tính là một trong những nguyên nhân quan trọng của việc giảm khối lượng xương và loãng xương. Ảnh hưởng của của thiếu canxi sẽ dẫn đến những nguy cơ sau:
- Thiếu xương (mật độ khoáng của xương thấp hơn bình thường)
- Loãng xưỡng (mật độ xương rất thấp)
- Tăng nguy cơ gãy xương
Thiếu canxi lâu dài trong khẩu phần có dẫn tới những bệnh lý nghiêm trọng như: bệnh cao huyết áp và ung thư ruột. Lượng canxi (dưới 600 mg/ngày) và áp lực máu có mối liên quan ngược chiều (khi lượng canxi giảm, tỉ lệ mắc bệnh cao huyến áp tăng).
Thừa canxi
Rất hiếm gặp các trường hợp thừa canxi trong máu hay tích trữ thừa trong mô do tiêu thụ quá nhiều canxi do lượng canxi khi ăn vào dư thừa, canxi sẽ được bài tiết ra khỏi cơ thể. Tuy nhiên khi dùng thuốc canxi liều cao, kéo dài có thể dẫn đến một số tác dụng phụ thường thấy như sau:
- Sỏi thận
- Tăng canxi huyết và suy thận
- Giảm hấp thu các khoáng chất cần thiết khác như sắt, kẽm, magiê và phospho.
Những vấn đề cần lưu ý
Để phòng chống thiếu Canxi cần thực hiện một số biện pháp như sau:
- Chế độ ăn đa dạng các loại thực phẩm, sử dụng thực phẩm giàu canxi như tôm, cua, cá, ốc, vừng, đậu nành, mộc nhĩ, rau ngót, các loại sữa và chế phẩm từ sữa… Sữa và những chế phẩm từ sữa như sữa chua, pho mát là nguồn cung cấp protein, canxi, vitamin và các chất khoáng với chất lượng cao và dễ hấp thu. Sử dụng các thực phẩm có bổ sung canxi.
- Thay đổi những thói quen ăn uống có lợi cho hấp thu canxi như hạn chế cafe, rượu và muối vì những chất này thường kìm hãm khả năng hấp thu canxi.
- Chế độ ăn cần đáp ứng đủ protein so với nhu cầu protein theo khuyến nghị. Nếu chế độ ăn có quá nhiều protein so với nhu cầu khuyến nghị sẽ làm cho cơ thể tăng nguy cơ thiếu canxi. Khẩu phần ăn có quá nhiều protein sẽ tăng đào thải canxi qua đường tiết niệu và làm tăng nguy cơ sỏi thận.
- Hàng ngày nên dành ít nhất 10 đến 20 phút để tắm nắng vào buổi sáng (vào 9h – 9h30 sáng mỗi ngày) để giúp cơ thể hấp thụ được nhiều Vitamin D qua da, đồng thời khẩu phần ăn có đủ dầu mỡ để Vitamin D được hấp thu qua đường tiêu hóa tốt hơn.
- Không nên nhịn đói làm phophate trong cơ thể không bị giảm, gây hạ canxi.
- Chỉ nên dùng viên canxi bổ sung theo chỉ định của bác sĩ.
- Chăm chỉ luyện tập thể dục thể thao mỗi ngày để tăng cường sức khỏe.
Uống canxi lúc nào thì có hiệu quả nhất?
Thời điểm uống thực phẩm bổ sung canxi cũng phụ thuộc vào dạng canxi bạn đang dùng là gì. Canxi citrate có thể uống cùng hoặc không cùng với thức ăn. Tuy nhiên, canxi carbonate lại cần có môi trường axit ở dạ dày để hấp thu tốt hơn nên bạn cần uống trong khi ăn.
Để cơ thể hấp thu canxi từ thực phẩm bổ sung tốt nhất, bạn nên ghi nhớ các nguyên tắc sau:
Uống canxi trong hoặc sau bữa ăn (kể cả canxi citrate). Hợp chất canxi cần có axit từ dịch dạ dày để phân giải. Lưu ý, tránh uống canxi chung với các thức ăn có nhiều chất xơ vì chúng có thể liên kết với canxi, ngăn cản quá trình hấp thu khoáng chất này vào cơ thể.
Không uống nhiều hơn 500–600mg canxi cùng một lúc. Cơ thể không có khả năng hấp thu quá nhiều canxi và lượng dư thừa sẽ bị đào thải ra ngoài qua nước tiểu. Do đó, bạn cần chia thành nhiều lần uống trong ngày để bổ sung đủ nhu cầu canxi cho cơ thể.
Không uống thực phẩm bổ sung canxi cùng lúc với các sản phẩm bổ sung khoáng chất khác như sắt, kẽm. Các chất này có thể tương tác cạnh tranh với nhau và gây ảnh hưởng đến hiệu quả hấp thu của nhau. Nếu cần bổ sung nhiều chất cho cơ thể, hãy uống cách xa nhau ít nhất 2 giờ đồng hồ.
Ngoài ra, một số thuốc kê đơn như kháng sinh, bisphosphonate và thuốc trị tăng huyết áp có khi tương tác với canxi gây ra những phản ứng không mong muốn. Vậy nên, bạn cần hỏi bác sĩ hoặc dược sĩ chuyên môn về những tương tác thuốc có khả năng xảy ra trước khi dùng.
Có một số điều bạn cần lưu ý khi uống canxi để cơ thể có thể hấp thu tốt nhất
Cuối cùng, hãy đảm bảo cơ thể cũng được bổ sung đầy đủ vitamin D để giúp hấp thu canxi hiệu quả. Các nguồn cung cấp vitamin D có thể là ánh nắng mặt trời, chế độ ăn uống hoặc các thực phẩm bổ sung vitamin tổng hợp. Bạn cũng có thể lựa chọn các sản phẩm phối hợp sẵn canxi và vitamin D.
Các lựa chọn bổ sung canxi
Việc sử dụng các thực phẩm bổ sung canxi có khi mang lại cho bạn một số tác dụng không mong muốn, chẳng hạn như canxi carbonate có thể gây đầy hơi, chướng bụng và táo bón. Do đó, nếu có thể, bạn nên cung cấp canxi cho cơ thể thông qua chế độ ăn uống.
Nguồn thực phẩm giàu canxi có thể kể đến bao gồm:
- Hạnh nhân
- Cam
- Quả sung sấy khô
- Đậu nành
- Đậu gà (garbanzo), đậu trắng và đậu cúc (đậu pinto)
- Sữa ít béo, sữa chua
- Các loại rau lá xanh như cải xoăn, cải bó xôi
Bên cạnh đó, tập luyện thể dục thường xuyên cũng giúp bảo vệ sức khỏe cho xương, khớp. Các bài tập như đi bộ, chạy bộ, tập tạ giúp ngăn ngừa loãng xương hiệu quả.
Nói chung, tốt nhất là bạn nên bổ sung canxi nhờ vào chế độ ăn uống và tăng cường sức khỏe cho xương bằng luyện tập thể dục thay vì sử dụng thực phẩm bổ sung. Trường hợp cần thiết, hãy hỏi bác sĩ cách uống canxi lúc nào trong ngày là tốt nhất để tránh các tương tác không mong muốn xảy ra.