Một số câu hỏi thường gặp về răng. Điều trị chỉnh nha là một quá trình điều trị kéo dài, ảnh hưởng đến toàn bộ hàm răng, sức nhai của bệnh nhân. Vì vậy, bệnh nhân cần có một sự chuẩn bị tốt và hiểu rõ về chỉnh nha để hợp tác tốt với bác sĩ, nhằm đạt kết quả tối ưu. Sau đây là những câu hỏi bác sĩ chỉnh nha thường gặp tại nha khoa Lan Anh:
Nội dung bài viết:
1) Răng của tôi còn tốt, tại sao bác sĩ chỉnh nha lại đề nghị nhổ để chỉnh nha?
Nhổ răng khi chỉnh nha nhằm mục đích tạo khoảng trống để di chuyển răng. Nếu không có khoảng trống, răng sẽ không thể di chuyển được.
Để răng di chuyển, cần phải có khoảng trống. Nếu bạn bị hô nhiều hoặc chen chúc nhiều, bác sĩ cần khoảng trống nhiều để xếp răng, thì có thể bác sĩ sẽ yêu cầu nhổ răng. Nếu không, răng không thể di chuyển được, hoặc sẽ bị chìa ra trước.
Nhổ răng đem lại một khoảng trống tương đối lớn (khoảng 6-8mm mỗi bên), nên thường được bác sĩ chỉ định trong những trường hợp răng có kích thước to, chen chúc hoặc hô nhiều. Thông thường, bác sĩ sẽ kéo lùi nhóm răng cửa vào khoảng trống răng đã nhổ nhằm giảm hô (điều trị hô), hoặc xếp đều nhóm răng cửa bị chen chúc vào khoảng trống nhổ răng (răng chen chúc), hoặc là kéo chiếc răng khểnh vào vị trí nhổ răng (điều trị răng khểnh),v.v… Vì vậy, chiếc răng thường được chỉ định để nhổ là răng số 4, tức là sau chiếc răng nanh (đếm từ răng cửa vào là răng số 4: răng cửa giữa là răng số 1, răng cửa bên là răng số 2, răng nanh là răng số 3).
Thông thường, sau khi chỉnh nha, khoảng trống sẽ được đóng lại, vì vậy bệnh nhân không phải trồng lại răng sau khi chỉnh nha vào vị trí răng đã nhổ.
Trong một số trường hợp, có thể còn khoảng trống nhỏ, do kích thước răng không phù hợp (quá to hoặc quá nhỏ so với hàm đối diện), hoặc do răng bị dị dạng (răng hình chêm, răng dính với răng). Khi đó bác sĩ sẽ đề nghị trám lại hoặc làm veneer để thay đổi hình dạng răng và đóng kín khe hở.
2) Mài kẽ răng là gì? Tại sao bác sĩ lại đề nghị phải mài răng để chỉnh nha?
Mài kẽ răng khi chỉnh nha là kỹ thuật mài 2 mặt bên của răng, nhằm mục đích làm cho răng “thon gọn” lại, đồng thời tạo khoảng trống để di chuyển răng.
Thông thường, bác sĩ chỉ có thể mài kẽ một ít cho mỗi răng (khoảng 0.3 – 0.5mm), vì nếu mài quá nhiều ở 1 răng bệnh nhân sẽ dễ bị ê buốt. Vì vậy, kỹ thuật mài kẽ thường được áp dụng cho nhiều răng, từ 4,6,8 thậm chí 10 răng phía trước để tạo đủ khoảng trống di chuyển răng.
Thực tế, có những trường hợp răng cửa hình tam giác, chỉ tiếp xúc một phần it mặt bên thì mài kẽ sẽ hiệu quả: vừa có khoảng trống để di chuyển răng, vừa đóng lại được khe hở tam giác nướu, mà phần mô răng bị mài lại rất ít, nên gần như không ảnh hưởng đến răng.
Ngược lại, nếu răng của bạn có tiếp xúc mặt bên tốt theo dạng mặt phẳng, thì khi mài sẽ phạm nhiều mô răng, dễ bị ê buốt, nhất là với bệnh nhân trẻ em.
Như vậy, tùy thuộc vào khoảng trống cần thiết để di chuyển răng, bác sĩ sẽ đề nghị nhổ răng hoặc mài kẽ. Trong trường hợp thiếu chỗ quá nhiều, thậm chí cần phải kết hợp cả hai: nhổ răng và mài kẽ.
Mài kẽ răng thường được bác sĩ chỉnh nha chỉ định trong những trường hợp cần khe hở it để di chuyển răng như hô nhẹ (kéo lùi it), răng chen chúc nhẹ, hoặc để điều chỉnh khớp cắn trong trường hợp răng 2 hàm có kích thước không phù hợp.
3) Răng khôn là gì? Tại sao bác sĩ chỉnh nha đề nghị tôi nhổ răng khôn? Tôi đã nhổ răng số 4 để chỉnh nha rồi, tại sao lại phải nhổ thêm răng khôn?
Răng khôn là răng cối lớn trong cùng, hay còn gọi là răng số 8, được mọc khi bệnh nhân 18 tuổi “nếu có đủ khoảng trống”. Trong trường hợp cung hàm bệnh nhân nhỏ, không có đủ khoảng trống, răng khôn có thể chưa mọc, mọc kẹt, hoặc bị ngầm.
Răng khôn có kích thước tương đối lớn, bằng với một răng cối lớn (là răng ăn nhai số 6, số 7 trong miệng bệnh nhân đếm từ rang cửa vào trong). Vì vậy, răng khôn thường không đủ chỗ để mọc, hoặc nếu mọc lên sẽ đẩy các răng của bệnh nhân ra trước, gây xô lệch hoặc hô thêm. Thực tế, một số bệnh nhân cảm thấy răng của họ bị hô hoặc chen chúc nhiều hơn so với lúc 16,17 tuổi (trước khi răng khôn bắt đầu mọc).
Khi răng khôn mọc, nó sẽ đẩy các răng khác ra phía trước, vì vậy sẽ làm giảm khả năng kéo lùi nhóm răng cửa để giảm hô, hoặc mất đi khoảng trống để xếp đều răng (khoảng trống từ việc nhổ răng số 4), ảnh hưởng đến kết quả chỉnh nha. Vì vậy, khi bác sĩ chỉnh nha cảm thấy răng khôn gây bất lợi cho quá trình điều trị, bác sĩ sẽ đề nghị bệnh nhân nhổ răng khôn.
Như vậy, răng khôn thường được chỉ định nhổ khi trong quá trình chỉnh nha, răng khôn mọc đẩy ra phía trước. Hoặc trong trường hợp bác sĩ muốn kéo lùi hàm tối đa, thì việc nhổ răng khôn để “ngăn ngừa hậu họa” có thể sẽ được tính đến.
Trong những trường hợp bệnh nhân đến gặp bác sĩ chỉnh nha sau khi răng khôn đã mọc hoàn toàn và đẩy hàm ra trước nhiều, thì kết quả chỉnh nha có thể sẽ chỉ ở mức độ nào đó, ngay cả khi đã nhổ răng số 4, vì bản chất cung răng đã bị đẩy ra trước quá nhiều.
4) Tôi thấy chỉnh nha phải nhổ răng nhiều quá. Như vậy có ảnh hưởng sức khỏe của răng, sức nhai của hàm không?
Trên thực tế, không có bác sĩ chỉnh nha nào muốn nhổ răng của bệnh nhân, trừ khi thật sự cần thiết. Tuy nhiên, xét về lâu dài, một hàm răng có khớp cắn tốt sẽ vẫn tốt hơn một hàm răng “có nhiều răng” nhưng tiếp xúc giữa các răng không tốt.
Sức nhai của hàm răng sẽ phụ thuộc vào bề mặt răng “thật sự tiếp xúc” với hàm đối diện khi ăn nhai. Nghĩa là nếu bạn có chiếc răng khểnh hay răng bị lệch vào trong hay ra ngoài, thì những răng đó “không có tiếp xúc nhai”.
Khi chỉnh nha, bác sĩ có thể nhổ đi chiếc răng bạn đang dùng để ăn nhai, nhưng sau đó sẽ kéo chiếc răng khểnh (hoặc răng bị lệch lạc khác) vào “vị trí ăn nhai”. Vì vậy, sức nhai sẽ được phục hồi sau khi chỉnh nha.
Sức khỏe của răng: một chiếc răng sẽ có được “độ bền” lâu dài và tuổi thọ cao nếu trục răng được đặt ở vị trí thẳng góc so với cung hàm. Ví dụ trường hợp răng cửa bị chìa ra trước, dưới tác dung của lực nhai, phần chân răng có thể bị ảnh hưởng, và “sức khỏe” của răng có thể không được tốt bằng một chiếc răng có trục dựng thẳng so với nền xương hàm.
Khi chỉnh nha , bác sĩ sẽ cố gắng dựng trục răng phù hợp với nền xương hàm, nhằm giúp cho răng có “sức khỏe” khi ăn nhai tốt nhất.
Ngoài ra, trên thực tế đôi khi không thể đạt được độ nghiêng trục lý tưởng, vì cần phải dựa vào khoảng trống trên cung hàm. Nếu răng cửa bệnh nhân bị chìa quá nhiều và đã mài kẽ hết mức có thể, bệnh nhân cần chấp nhận răng hơi chìa ở mức độ nào đó. Thông thường, lý do là bệnh nhân đến quá trễ, khi răng đã bị chìa quá nhiều.
Kết luận
Như vậy, niềng răng không phải là một dụng cụ “thần kỳ” có thể di chuyển răng mà không có khoảng trống. Niềng răng không thể giúp răng cửa lùi lại, dù chỉ là 0.5mm nếu bác sĩ không tạo ra khoảng trống. Khoảng trống có thể được hình thành từ mài kẽ răng, hoặc nhổ răng, hoặc nghiêng răng ( mở rộng hàm ). Tùy theo từng trường hợp mà bác sĩ sẽ tư vấn cách phù hợp.
