Tình trạng ngứa khắp người có thể do nhiều nguyên nhân gây ra, chẳng hạn như do thay đổi thời tiết, dị ứng, hoặc cũng có thể là do một số bệnh lý mạn tính về gan, thận gây ra. Vì thế, bạn không nên chủ quan nếu gặp phải tình trạng bị ngứa khắp người không rõ nguyên nhân. Cùng isuckhoe tìm hiểu chi tiết ngay nhé!
Nội dung bài viết:
Dị ứng nổi mẩn đỏ có thể do nguyên nhân nào?
Mặc dù dị ứng nổi mẩn đỏ thường tự thuyên giảm mà không cần điều trị phức tạp nhưng đây cũng có thể là dấu hiệu cảnh báo cho các bệnh lý nghiêm trọng hơn. Do đó, việc xác định nguyên nhân gây nổi mẩn ngứa khắp người là rất quan trọng để có biện pháp điều trị phù hợp, đặc biệt khi cơn ngứa trở nên dai dẳng, tái phát hoặc kèm theo các triệu chứng toàn thân khác.
Một số nguyên nhân phổ biến gây dị ứng nổi mẩn đỏ được liệt kê như sau:
Viêm da cơ địa (Bệnh chàm)
Viêm da cơ địa (bệnh chàm) biểu hiện bằng tình trạng ban dát sẩn kèm mụn nước nhỏ li ti, thường gặp ở trẻ sơ sinh, trẻ em nhưng cũng có thể xuất hiện ở người lớn tuổi. Vị trí tổn thương thay đổi theo độ tuổi. Ngứa là triệu chứng điển hình, khiến người bệnh thường xuyên gãi và hình thành các tổn thương da thứ phát.
Phương pháp điều trị chủ yếu bao gồm kem bôi steroid giảm viêm và kem dưỡng ẩm bảo vệ da. Trường hợp da bị nhiễm trùng, bác sĩ có thể kê thêm thuốc kháng sinh.
Viêm da tiếp xúc
Viêm da tiếp xúc có hai dạng chính: viêm da tiếp xúc dị ứng và viêm da tiếp xúc kích ứng. Biểu hiện lâm sàng là da xuất hiện ban đỏ dạng dát sẩn, kèm theo mụn nước hoặc bọng nước tại vị trí tiếp xúc với chất gây kích ứng hoặc dị ứng. Điểm đặc trưng là ban có ranh giới rõ ràng và trong một số trường hợp, ban đỏ có thể lan rộng ra vùng da lân cận.
Dưỡng ẩm da và tắm bột yến mạch có thể giúp làm dịu cũng như kiểm soát triệu chứng nổi mẩn ngứa. Đối với trường hợp mẩn ngứa nghiêm trọng hơn, đặc biệt là khi xuất hiện trên mặt hoặc xảy ra trong thời gian dài, bệnh nhân cần bôi kem steroid tại chỗ hoặc uống thuốc theo chỉ định của bác sĩ để giảm bớt các triệu chứng. Để dự phòng các đợt mẩn ngứa tái phát trong tương lai, điều quan trọng là bệnh nhân cần xác định và tránh các tác nhân gây mẩn ngứa.
Bệnh vảy nến
Theo các bác sĩ da liễu, nguyên nhân chính gây bệnh vảy nến là do sự rối loạn tự miễn làm phá vỡ chu kỳ bình thường của tế bào da. Hệ thống miễn dịch hoạt động không đúng cách khiến tế bào da tăng sinh quá nhanh, dẫn đến hình thành các mảng vảy dày sừng, đỏ, bong tróc nhiều lớp. Bệnh vảy nến có tính di truyền và không lây nhiễm. Do đó, không thể lây bệnh vảy nến từ người này sang người khác qua tiếp xúc trực tiếp.
Vị trí và hình dạng của các mảng vảy nến thay đổi tùy theo loại bệnh. Bệnh vảy nến thể mảng là dạng phổ biến nhất (chiếm 90% trường hợp), thường xuất hiện các mảng màu hồng hoặc đỏ đối xứng ở khuỷu tay, đầu gối và da đầu. Những mảng này thường có nhiều lớp vảy trắng, dễ bong tróc.
Bên cạnh thể mảng phổ biến, vảy nến còn có thể biểu hiện qua các nốt sần và mảng đỏ trên bề mặt da, được gọi là vảy nến thể giọt. Một số trường hợp nặng nề hơn có thể gặp như vảy nến thể đỏ da toàn thân (ảnh hưởng đến phần lớn cơ thể) hoặc vảy nến thể mủ với các mụn nước chứa mủ, tuy nhiên tình trạng này ít phổ biến hơn.
Bệnh vảy nến không chỉ gây ảnh hưởng đến tâm lý và thể chất do phát ban ngứa mà còn gây ra các biến chứng khác như viêm khớp vảy nến ở 30% bệnh nhân. Biến chứng này có thể dẫn đến các vấn đề sức khỏe nghiêm trọng khác như bệnh tim mạch, đái tháo đường, bệnh viêm ruột và hội chứng chuyển hóa.
Mề đay
Nổi mề đay, hay còn gọi là mày đay, là một kiểu nổi ban ngứa, biểu hiện của phản ứng da liễu do cơ thể giải phóng histamin. Phản ứng này có thể xuất phát từ nhiều yếu tố như:
- Dị ứng thực phẩm (như đậu phộng, các loại hạt, hải sản). Dị ứng nổi mẩn đỏ khi tiêu thụ thực phẩm xảy ra do hệ miễn dịch nhầm lẫn protein trong thực phẩm là tác nhân có hại, từ đó sản sinh ra lượng lớn kháng nguyên IgE. Điều này dẫn đến các biểu hiện như đau bụng, buồn nôn, tiêu chảy, ngứa ngáy trong cổ họng, nổi mẩn đỏ, chảy nước mắt, ngứa mũi,…
- Dị ứng thuốc (kháng sinh, NSAID). Ở mức độ nhẹ, các triệu chứng thường tự khỏi sau vài ngày. Tuy nhiên, dị ứng nặng có thể gây ra những phản ứng nguy hiểm như khó thở, nổi mẩn đỏ lan rộng, phù mạch (phù Quincke),… đe dọa tính mạng nếu không được cấp cứu kịp thời.
- Do côn trùng cắn.
- Tác động vật lý (ánh nắng mặt trời, trời nóng hoặc lạnh, áp lực).
- Nhiễm trùng.
Nhiễm trùng
Nhiễm trùng có thể gây dị ứng nổi mẩn đỏ ở nhiều vị trí trên cơ thể. Hắc lào, bệnh nhiễm trùng do nấm gây ra, biểu hiện bằng các ban ngứa hình đồng xu, có màu đỏ hoặc nâu với viền nhô cao. Nấm da chân, do nấm dermatophyte gây ra, xuất hiện ở da bàn chân nhưng có thể lây lan sang các bộ phận khác. Cả hai bệnh đều cần điều trị bằng kem chống nấm, đôi khi cần kết hợp thuốc uống.
Bệnh lý tiềm ẩn
Da bị dị ứng nổi mẩn đỏ ngứa có thể là dấu hiệu của một số bệnh lý tiềm ẩn bên trong cơ thể, bao gồm:
- Rối loạn chức năng gan: Khi gan hoạt động kém hiệu quả, độc tố không thể được đào thải ra ngoài, tích tụ trong cơ thể dẫn đến ngứa ngáy và nổi mẩn đỏ trên da giống như nốt muỗi đốt.
- Nhiễm giun sán: Ấu trùng giun sán di chuyển đến ống mật gây tắc nghẽn, khiến độc tố lưu lại cơ thể. Hệ miễn dịch phản ứng quá mức với chất độc, dẫn đến da nổi mẩn đỏ và ngứa ngáy.
- Rối loạn tuyến giáp: Chức năng tuyến giáp bị ảnh hưởng dẫn đến rối loạn chuyển hóa đường đạm, mất cân bằng điện giải. Hệ miễn dịch kích hoạt phản ứng quá mức, gây ra mẩn đỏ trên da giống như muỗi đốt.
Nên làm gì khi da bị dị ứng nổi mẩn đỏ ngứa?
Mặc dù da bị dị ứng nổi mẩn đỏ ngứa thường không nguy hiểm, nhưng nếu nổi mẩn đỏ do nguyên nhân bệnh lý và không điều trị kịp thời, có thể dẫn đến biến chứng nghiêm trọng như nhiễm trùng da, khó thở, sốc phản vệ và tụt huyết áp đột ngột.
Để đề phòng các biến chứng nguy hiểm, bệnh nhân nên đi khám bác sĩ ngay nếu gặp các dấu hiệu sau:
- Ban đỏ không chỉ khiến cơn ngứa ngày càng lan rộng mà còn gây đau rát, khó chịu.
- Ban đỏ ngứa kèm theo các triệu chứng khác: Sưng đỏ, sốt, nổi bóng nước, xuất huyết, đau khớp,…
- Ban đỏ khiến bệnh nhân ngứa ngáy khó ngủ, ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống.
Dị ứng nổi mẩn đỏ ngứa có thể do nhiều nguyên nhân khác nhau và cách điều trị cũng tùy thuộc vào từng nguyên nhân cụ thể. Một số trường hợp có thể tự khỏi, như mẩn ngứa do tiếp xúc. Tuy nhiên, cũng có những trường hợp kéo dài dai dẳng, thậm chí suốt đời, ví dụ như bệnh vảy nến.
Nổi mẩn ngứa có thể là triệu chứng của một tình trạng sức khỏe nghiêm trọng. Chính vì thế, nếu bị nổi mẩn ngứa dai dẳng hoặc không rõ nguyên nhân, người bệnh hãy đến gặp bác sĩ để được chẩn đoán và điều trị chính xác.
Nên làm gì khi bị ngứa khắp người không rõ nguyên nhân
Nếu gần đây bạn bị ngứa nghi ngờ do dị ứng, thay đổi thời tiết,… Bạn có thể áp dụng một số cách sau để giảm ngứa:
- Tránh gãi: Gãi là phản ứng đầu tiên khi bị ngứa. Tuy nhiên, bạn nên tránh điều này nếu bị ngứa khắp người không rõ nguyên nhân, vì gãi có thể làm tổn thương da và khiến tình trạng ngứa trở nên tồi tệ hơn.
- Mặc quần áo rộng rãi, thoáng mát. Sử dụng máy điều hòa không khí, quạt và máy tạo độ ẩm để điều chỉnh nhiệt độ và độ ẩm trong phòng tránh phòng trở nên quá nóng hoặc quá khô.
- Tránh tắm nước nóng. Dưỡng ẩm hàng ngày bằng các sản phẩm chăm sóc da dịu nhẹ, không mùi.
- Sử dụng các loại thuốc chữa dị ứng không kê đơn như thuốc kháng histamin hoặc corticoid bôi ngoài da.
- Tắm lá bạc hà hoặc trầu không có tác dụng sát khuẩn, chống viêm và giúp giảm ngứa nhanh chóng.
- Thoa gel nha đam vì nha đam cung cấp dưỡng ẩm, làm dịu da và giúp vết thương nhanh lành.
