Bệnh lao ở trẻ em mỗi năm chiếm khoảng 10 đến 15% số ca mắc lao mới. Trẻ em có thể mắc tất cả các thể lao nhưng thường gặp hơn cả là lao sơ nhiễm và lao cấp tính. Điều đáng lo ngại là số lượng phát hiện trẻ bị mắc lao trong cộng đồng vẫn còn khá khiêm tốn khi các triệu chứng dấu hiệu mắc bệnh lao ở trẻ khá giống với các bệnh về đường hô hấp. Và đây là nguy cơ lây lan bệnh lao cho xã hội.
Trong khuôn khổ bài viết ngày hôm nay, Isuckhoe sẽ cung cấp những kiến thức cơ bản, hữu ích cho cha mẹ sớm phát hiện và có những chữa trị kịp thời cho trẻ nếu như trẻ không may mắc bệnh lao.
Nội dung bài viết:
Các loại lao thường thấy ở trẻ và triệu chứng
1. Lao khởi đầu (lao sơ nhiễm) :Thường gặp nhiều nhất, có thể xảy ra ở trẻ từ dưới 14 tuổi, nhưng thông thường xảy ra ở trẻ dưới 5 tuổi và chưa được chủng ngừa BCG. Khi bị sơ nhiễm lao thường trẻ không có triệu chứng, hoặc có triệu chứng của cảm cúm thoáng qua, hay nóng sốt mệt mỏi… Một số trường hợp diễn tiến nhẹ và tự khỏi nếu trẻ có sức đề kháng tốt.
2. Lao cấp tính: Lao màng não, lao kê cấp tính là hai biến chứng nặng và sớm của sơ nhiễm lao, dễ đưa đến tử vong nếu không biết và để lại di chứng trầm trọng nếu chẩn đoán trễ. Bệnh xảy ra ở các lứa tuổi, nhưng nhiều nhất ở trẻ không chủng ngừa BCG, trước 2 tuổi.
3. Lao màng não :Xảy ra từ 2-12 tháng sau sơ nhiễm lao, báo hiệu với triệu chứng sốt nhẹ, thay đổi tính nết. Sau đó một tuần sốt 380C, nhức đầu, ói mửa, khám thấy có cứng cổ và đôi khi có dấu hiệu tổn thương thần kinh, co giật, hôn mê, lé mắt, động kinh, sụp mí mắt. Lao kê: Là lao cấp ở phổi, xuất hiện trong những tuần lễ đầu sau sơ nhiễm lao với triệu chứng sốt cao, mạch nhanh, ói mửa, đau bụng, tiêu chảy, không có nốt hồng ban trên bụng (khác thương hàn) và luôn luôn có dấu hiệu hô hấp khó thở, tím tái. Trẻ bị lao kê thường dễ dẫn đến lao màng não.
Trẻ sốt triền miên là một trong những dấu hiệu của bệnh lao màng não
4. Lao đường hô hấp: Lao màng phổi và phổi thường gặp ở trẻ lớn, gần tuổi dậy thì hơn là trẻ nhỏ. Thường có triệu chứng ho kéo dài, sốt nhẹ, sụt cân, ăn uống kém…
5. Lao ngoài phổi: Thường là biến chứng chậm hơn sau sơ nhiễm lao. Có nhiều dạng lao ngoài phổi như lao cột sống: giai đoạn đầu thường trẻ có biểu hiện đau vùng cột sống rồi từ từ gù lưng; lao xương, khớp: trẻ bị sưng đau khớp và chảy mủ ở xương khớp rò ra ngoài da; lao hệ niệu: trẻ có triệu chứng đi tiểu ra máu, thường có kèm theo sưng tinh hoàn – nếu là bé trai; lao hạch: nổi hạch thường từng chùm, dính nếu để trễ sẽ gây rò mủ làm sẹo xấu; lao ruột: đi tiêu lỏng hoặc đi tiêu ra đàm, máu kéo dài.
Nguyên nhân mắc bệnh lao ở trẻ
+ Do sự lây nhiễm của vi khuẩn Mycobacterium tuberculosis lây qua đường hô hấp giữa cơ thể người bệnh sang cho cơ thể trẻ.
+ Do trẻ sống trong môi trường đầy bụi bẩn, ẩm ướt, ô nhiễm cả không khí và nguồn nước.
+ Do trẻ trực tiếp tiếp xúc với nước bọt, hắt hơi, đờm… của người đang mắc bệnh lao phổi.
+ Do trẻ ăn phải các loại thức ăn đã nhiễm khuẩn lao, trẻ chơi đùa với thú cưng, vật nuôi khác trong nhà đang bị nhiễm lao.
Hậu quả nếu không phát hiện bệnh sớm
Bệnh lao là bệnh nguy hiểm, nếu việc chẩn đoán bệnh chậm trễ sẽ gây ra rất nhiều hậu quả nghiêm trọng, ảnh hưởng đến tính mạng và tương lai của trẻ. Có thể kể đến một số di chứng nặng như
- Di chứng tâm thần (thiểu năng trí tuệ, rối loạn tính tình, động kinh
- Yếu liệt nửa người
- Tay chân co rút,
- Mù mắt, điếc…
Cách phòng ngừa bệnh lao cho con
Với tính lây lan rộng và độ nguy hiểm của bệnh, cha mẹ nên có kiến thức để phòng ngừa bệnh lao cho con:
- Các bậc phụ huynh hãy đưa con em đi tiêm phòng văcxin BCG theo chương trình tiêm chủng mở rộng; phát hiện và điều trị sớm những người trong gia đình bị bệnh lao, tránh cho trẻ tiếp xúc với nguồn lây lao; giữ gìn sức khỏe cho trẻ, cho trẻ ăn đủ chất để chống suy dinh dưỡng; giữ gìn môi trường sống tốt, nhà cửa thoáng đãng, sạch sẽ…
Cho bé ăn uống đủ chất để tăng cường sức khỏe và có hệ miễn dịch khỏe mạnh
- Trong gia đình có người bị lao thì cách ly trẻ, không nên tiếp xúc gần gũi (hôn hít) với trẻ… Khi trẻ có triệu chứng nghi bị lao (ho sốt kéo dài, sút cân hoặc không lên cân, ra mồ hôi trộm…) cần đưa ngay đến cơ sở y tế chuyên khoa để khám và điều trị đúng theo công thức của chương trình chống lao quốc gia, đảm bảo theo nguyên tắc DOST (hóa trị liệu ngắn ngày có kiểm soát).
- Khi thấy con có biểu hiên đáng ngờ kéo dài như sụt cân hoặc không lên cân, ra mồ hôi trộm… hãy đưa con đến các cơ sở khám chữa bệnh để các bác sĩ có chuyên môn chuẩn đoán bệnh được chính xác từ đó đưa ra các liệu pháp điều trị sớm, hiệu quả. Tránh chủ quan để gây ra những hậu quả nặng nề về sau cho con trẻ.
Lời kết: Trẻ em không phải là người lớn thu nhỏ lại, từ các mặt sinh lý học, bệnh học hay phác đồ điều trị ở trẻ em rất khác với chúng ta. Vì thế, hãy quan tâm đến sức khỏe con trẻ, tuyệt đối không nên chủ quan và đừng bỏ qua bất cứ dấu hiệu có vân đề về sức khỏe nào ở trẻ. Isuckhoe chúc các cha mẹ nuôi dạy trẻ thật khỏe mạnh!
