LẮNG NGHE CÁC TÍN HIỆU KHI NGŨ TẠNG “CẦU C,ỨU” – THẤU HIỂU TIẾNG NÓI SÂU THẲM CỦA CƠ THỂ
Cô bác anh chị thân mến,
Có bao giờ cô bác thấy trong người mệt mỏi, nặng ngực, khó ngủ hay ăn không ngon… mà lại nghĩ: chắc do căng thẳng, do thời tiết hay thôi ráng chút sẽ hết?
Em xin được chia sẻ một điều rất chân thành: Cơ thể mình không bao giờ lên tiếng vô cớ. Mỗi triệu chứng, mỗi khó chịu đều là lời “cầu c,ứu” rất âm thầm mà ngũ tạng đang gửi đến mình.
Y học cổ truyền gọi đây là “tạng khí bất hòa” – khi một tạng phủ nào đó không còn vận hành suôn sẻ, nó sẽ thông qua những biểu hiện trên da, giấc ngủ, hơi thở, tiêu hoá… để lên tiếng. Còn với y học hiện đại, đây chính là các dấu hiệu sớm của rối loạn chức năng nội tạng, rất cần được quan tâm đúng lúc.
Vậy làm sao để mình hiểu tiếng nói cơ thể, để chăm sóc đúng và kịp thời? Trong bài viết này em sẽ chia sẻ thật cụ thể, dễ hiểu cho cô bác anh chị.
1. TÂM (Tim)
Trong Đông y, “Tâm” là vua của các tạng, chủ về thần (tinh thần), huyết mạch và sự tỉnh táo. Tim thuộc hành Hỏa, là ngọn lửa giữ cho sự sống luôn ấm áp.
Dấu hiệu bất thường:
– Hồi hộp, tim đập nhanh, dễ hụt hơi dù chỉ vận động nhẹ.
– Tức ngực, khó thở, đặc biệt khi nằm đầu thấp.
– Khó ngủ, hay giật mình lúc nửa đêm.
Từ góc nhìn Tây y: Đây có thể là dấu hiệu cảnh báo sớm của bệnh mạch vành, rối loạn thần kinh tim, hoặc suy tim nhẹ.
Cô bác anh chị nên:
– Tránh thức khuya, hạn chế cà phê.
– Ăn nhạt, tăng cường rau xanh và ngũ cốc.
– Kiểm tra tim mạch định kỳ, nhất là khi có tiền sử cao huyết áp.
2. CAN (Gan)
Can chủ tàng huyết, điều tiết cảm xúc, hỗ trợ tiêu hóa. Gan trong Tây y cũng là cơ quan giải đ,ộc lớn nhất cơ thể.
Dấu hiệu bất thường:
– Sáng ngủ dậy miệng đắng, khô, hôi.
– Chán ăn, buồn nôn khi thấy đồ chiên dầu.
– Da mặt sạm, nổi mẩn ngứa, lòng bàn tay đỏ.
– Cơ thể mệt mỏi, yếu sức dù nghỉ ngơi đầy đủ.
Y học hiện đại lý giải đây là dấu hiệu của suy giảm chức năng gan, có thể do gan nhiễm mỡ, men gan cao, viêm gan mãn tính.
Em khuyên cô bác, anh chị:
– Uống đủ nước, hạn chế b,ia r,ượu.
– Tăng cường nghệ, bồ công anh, rau má trong chế độ ăn.
– Làm xét nghiệm chức năng gan định kỳ.
3. TỲ (Lá lách)
Tỳ chủ vận hoá, tức là hấp thu và vận chuyển dinh dưỡng. Tỳ yếu là gốc rễ của nhiều vấn đề tiêu hóa.
Tín hiệu đáng lưu ý:
– Bụng đầy trướng, tiêu hóa kém.
– Ăn vào hay đau bụng, lúc đói cũng đau.
– Vừa táo bón vừa tiêu chảy xen kẽ.
Theo Tây y: Có thể liên quan đến rối loạn tiêu hóa chức năng, viêm loét dạ dày – tá tràng, hội chứng ruột kích thích.
Cách cải thiện:
– Ăn chậm nhai kỹ, hạn chế ăn quá nhiều lạnh hoặc cay.
– Dùng các món dễ tiêu như cháo, canh ấm, nghệ mật ong.
– Tập nhẹ nhàng sau ăn để hỗ trợ tiêu hoá.
4. PHẾ (Phổi)
Phế chủ khí, thông điều hô hấp và điều hành da lông. Phổi yếu, cả sức đề kháng và làn da cũng xuống theo.
Cảnh báo cần chú ý:
– Ho khan dai dẳng, ho có đờm vàng.
– Ho ra m,áu, hay sốt nhẹ về chiều.
– Da khô, dễ cảm lạnh, đổ mồ hôi trộm.
Tây y cho rằng: Đây có thể là biểu hiện của viêm phế quản, lao phổi, thậm chí u,ng th,ư phổi giai đoạn đầu.
Nên làm gì?
– Giữ ấm cổ, tránh khói bụi, tập thở sâu mỗi sáng.
– Ăn lê chưng đường phèn, mật ong chanh ấm.
– Chụp X-quang phổi định kỳ nếu ho kéo dài.
5. THẬN
Thận chủ tinh, tàng khí, ảnh hưởng đến sinh lý, xương cốt, tóc và tai.
Dấu hiệu thận yếu:
– Tiểu đêm nhiều, nước tiểu đổi màu (đục, đỏ, như nước vo gạo).
– Sưng nhẹ quanh mắt vào sáng sớm, phù chân nhẹ.
– Ù tai, tóc bạc sớm, đau lưng mỏi gối.
Y học hiện đại cho biết đây là dấu hiệu của rối loạn chức năng thận, tiểu đạm, sỏi thận hoặc suy thận nhẹ.
Cách chăm sóc:
– Uống đủ nước nhưng không uống dồn buổi tối.
– Hạn chế muối, tránh thức khuya.
– Tăng cường đậu đen, kỷ tử, rễ cỏ tranh, dền gai.
LỜI CUỐI EM MUỐN NHẮN
Cơ thể là người bạn trung thành nhất, luôn báo hiệu cho mình mọi trục trặc nhỏ trước khi chuyển thành bệnh nặng. Nhưng đôi khi, trong guồng quay cuộc sống, mình quên lắng nghe nó.
Mong rằng sau bài viết này, cô bác anh chị sẽ hiểu hơn về ngũ tạng – về chính mình.
Nếu bài viết có ích, em nhờ cô bác, anh chị hãy CHIA SẺ cho bạn bè, người thân – biết đâu ai đó có thể phát hiện bệnh sớm, được chăm sóc kịp thời và khỏe mạnh hơn mỗi ngày.
Cảm ơn cô bác anh chị đã dành thời gian đọc hết chia sẻ của em!
Bác sĩ Nguyễn Phượng – BS y học cổ truyền/y học hiện đại
